Voor het eerst is het
astronomen gelukt de gang van een planeet buiten ons zonnestelsel te
volgen om zijn eigen ster. Dit bevestigd het bestaan van planeten bij
andere sterren, wat tot nog toe alleen maar wiskundig aangetoond kon
worden door kleine schommelingen in het licht bij sterren. Dit soort
schommelingen worden heel vaak waargenomen, maar het is nooit gelukt om te
bewijzen dat het om een planeet ging.
Een gas-planeet rond zon-achtige ster HD 209458
De planeet
is ontdekt rond een zon-achtige ster HD 209458. Deze ster staat 153
lichtjaar weg van de aarde (schrik niet, dat is 1 500 000 000 000 000
kilometer ver weg!).
Het onderzoek begon op 5 november, gebaseerd op
schommelingen bij die ster die eerder waren waargenomen. Dit wordt wel
vaker gezien bij sterren. Door deze schommelingen kan nagegaan worden hoe
zwaar de planeet ongeveer moet zijn, en hoelang die er over doet om om de
ster heen te draaien. De baan bleek binnen 3,5 dag afgelegd te zijn, en de
grootte van de planeet werd geschat op ongeveer zes keer Jupiter.
Het onderzoek...
De bevestiging kwam van een andere astronoom, die met een telescoop
op de Fairborn-sterrenwacht in Arizona precies 3,523 dag later weer
een schommeling in de ster ontdekte. De helderheid werd verminderd met
zo'n 1.7%, wat verklaard kan worden door de schaduw van de planeet.
De afstand tot de ster zou 5,25 miljoen kilometer zijn.
De dimming van het licht geeft aan dat het om een planeet moet gaan die
ongeveer 60% groter is dan Jupiter. Dat het om een gas-planeet gaat ziet
men omdat het omdat het met gravitatie-technieken blijkt dat de dichtheid
van de planeet 0,21 gram per kubieke meter is. Ongeveer een vijfde van die
van water...
Gasplaneet?
In theorie kunnen gasplaneten niet zo dicht bij
een ster staan, maar in dit geval staat deze gasreus die vergeleken kan
worden met jupiter tamelijk dichtbij. Dit is gezien bij nog meer sterren.
Sterrenkundigen hebben nu bedacht dat waarschijnlijk de planeet verder van
de ster af is gevormd, net als de gasplaneten in ons zonnestelsel, en dan
later meer naar de ster toe is gaan bewegen.